Termolezja - (ang. Radiofrequency ablation)
To bardzo skuteczna a zarazem bezpieczna metoda zwalczania bólu przewlekłego. Za jej pomocą możliwe jest całkowite lub znaczne ograniczenie doznań bólowych. Metoda stosowana od wielu lat na świecie, gdzie obecnie jest jedną z najbardziej popularnych technik minimalnie inwazyjnego leczenia bólu. Również w Polsce w ostatnich latach zdobywa coraz większą popularność.
Zabiegi termolezji wykonywane w Centrum DOLORMED
- termolezja gałęzi przyśrodkowych w odcinku szyjnym kręgosłupa
- termolezja gałęzi przyśrodkowych w odcinku piersiowym kręgosłupa
- termolezja gałęzi przyśrodkowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
- termolezja gałęzi stawowych stawów krzyżowo-biodrowych
- termolezja gałęzi stawowych stawów biodrowych
- termolezja gałęzi stawowych stawów kolanowych
- termolezja pni współczulnych
Na czym polega zabieg termolezji?
Istotą klasycznej termolezji jest przerwanie dróg nerwowych przewodzących doznania bólowe za pomocą kontrolowanej temperatury. Zabieg wykonuje się przy użyciu generatora RF, który wytwarza prąd o częstotliwości fal radiowych (300-500kHz). Prąd ten powoduje lokalne rozgrzanie tkanek do temperatury około 70-90 stopni Celsjusza przez 90-120 sekund. Taka temperatura niszczy okoliczne tkanki w promieniu kilku milimetrów. Pozwala to na bardzo precyzyjne niszczenie nerwów przewodzących ból.
Jaka jest skuteczność zabiegów termolezji?
Termolezja charakteryzuje się wysoką skutecznością. U około 70-80% pacjentów uzyskuje się całkowite lub znaczne ograniczenie doznań bólowych.
Kto jest odpowiednim kandydatem do termolezji?
Odpowiednimi kandydatami do zabiegu termolezji są:
- pacjenci, u których dotychczasowe leczenie farmakologiczne i rehabilitacyjne nie przyniosło zadowalającej poprawy
- pacjenci z chorobą nowotworową
- pacjenci którzy nie kwalifikują się do leczenia operacyjnego lub gdy operacja jest przeciwwskazana z powodu dużego obciążenia innymi chorobami
Jakie są wskazania do klasycznej termolezji?
Wskazaniami do leczenia metodą termolezji są różne zespoły bólu przewlekłego:
- mechaniczne bóle kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego spowodowane chorobą zwyrodnieniową stawów międzywyrostkowych
- bóle w chorobie zwyrodnieniowej stawów barkowych, biodrowych, kolanowych, skokowych
- bóle osteoporotyczne
- bóle w chorobach nowotworowych
- ból zależny od układu współczulnego
- ból wynikający z chorób naczyniowych
Jak wygląda kwalifikacja do termolezji?
Zabieg termolezji poprzedza seria konsultacji z lekarzem. W celu uzyskania bardzo dobrych efektów leczenia konieczna jest prawidłowa kwalifikacja pacjentów, która obejmuje:
- wywiad ogólny - uzyskanie precyzyjnych informacji o charakterze bólu, jego nasileniu i lokalizacji. Zbierane są także informacje dotyczące przebytych i aktualnych chorób, zażywanych leków. Należy również poznać oczekiwania pacjenta wobec leczenia za pomocą termolezji.
- szczegółowe badanie przedmiotowe, które składa się z badania ogólnego, neurologicznego i ortopedycznego
- analizę badań dodatkowych - RTG, KT, MR, badań laboratoryjnych. W razie konieczności uzupełnienia dokumentacji, zlecane są niezbędne badania.
- przeprowadzenie blokady diagnostycznej. Po blokadzie pacjent proszony jest o codzienną obserwację zmian w nasileniu bólu. W tym celu wykorzystuje się umowną skalę 0-10, gdzie 0 oznacza brak bólu, natomiast 10 to ból trudny do zniesienia.
- po kilku dniach w ramach wizyty kontrolnej ocenia się stopień redukcji bólu. W razie wyniku 50% i więcej redukcji bólu wyjściowego pacjent może oczekiwać dobrego i długotrwałego efekty po zabiegu termolezji
Jak wygląda zabieg termolezji?
Zabieg termolezji wykonywany jest przez wykwalifikowanego specjalistę leczenia bólu w gabinecie zabiegowym. Składa się z następujących etapów:
- wkłucie igły pod kontrola USG lub RTG, w okolicę nerwu, który ma być poddany termolezji
- w igle umieszczana jest elektrodę, którą podłącza jest do generatora RF
- kontrola położenia elektrody za pomocą stymulacji ruchowej i czuciowej
- Zabieg termolezji może być wykonywany wielopunktowo w ramach jednej sesji. po potwierdzeniu prawidłowej lokalizacji elektrody, wykonuje się właściwy zabieg termolezji.
- po zabiegu na miejsca wkłuć zakłada się opatrunek, który pacjent zdejmuje w dniu następnym samodzielnie
- po zabiegu pacjent podlega krótkotrwałej obserwacji, po której wypisany jest do domu
Jak długo trwa zabieg?
W zależności od leczonego obszaru, procedura trwa od 30 do 60 minut. Uzależnione jest to od schorzenia. Zabieg termolezji może być wykonywany wielopunktowo w ramach jednej sesji.
Czy zabieg jest bolesny?
Zabiegi wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Za pomocą bardzo cienkiej igły podaje się podskórnie lek znieczulający. Można to porównać do uszczyopnięcia. Zabieg kontynuuje się dopiero po znieczuleniu skóry.
Jakie są korzyści z termolezji?
Dzięki przerwaniu drogi sygnałom bólowym uzyskujemy znaczną redukcję bólu. Pacjentom z bólem przewlekłym wraca radość życia. Możliwe jest w wielu przypadkach rozpoczęcie właściwej rehabilitacji, którą uniemożliwiał ból.
Czy zabieg jest bezpieczny?
Termolezja wykonywana przez wykwalifikowanego lekarza jest zabiegiem bardzo bezpiecznym. Wykonuje się go bez usypiania pacjenta, pod ścisłą kontrolą RTG lub USG. Podczas zabiegu monitorowane są również wszystkie podstawowe parametry chorego.
Jak przygotować się do zabiegu termolezji?
Wszystkie niezbędne informacje dotyczące przygotowania do zabiegu pacjent uzyskuje podczas wizyty kwalifikacyjnej. Generalnie można ująć je w następujący dekalog:
- poinformuj odpowiednio wcześniej lekarza o obecnych chorobach, przyjmowanych lekach, w tym preparatach dostępnych bez recepty i preparatach ziołowych. Może istnieć konieczność odstawienia lub zmiany dawkowania niektórych leków.
- zażyj leki stosowane przewlekle, jednak stosuj się w tym względzie do zaleceń lekarza
- poinformuj lekarza o obecności uczuleń, szczególnie na lateks, środki jodowe i odkażające
- poinformuj o ewentualnej ciąży - ze względu na stosowane promieniowanie jonizujące, w przypadku zabiegu pod kontrolą RTG,
- unikaj jedzenia w ciągu 4-6 godzin przez zabiegiem
- dopuszczalne jest przyjmowanie klarownych płynów do 2-ch godzin przez zabiegiem - po tym czasie unikaj również picia
- w dniu zabiegu weź kąpiel lub prysznic
- nie stosuj balsamów, kremów, makijażu, dezodorantów, perfum
- załóż wygodną odzież
- zapewnij osobę towarzyszącą, która odwiezie Cię do domu po zabiegu
Jakie powikłania mogą wystąpić po zabiegu termolezji?
Działania niepożądane występują niezmiernie rzadko. Należą do nich:
- miejscowe zakażenie
- przeczulica skóry w miejscu iniekcji
- krwiaki podskórne
- Najczęściej występują kilkudniowe miejscowe bóle po nakłuciach, które ustępują samoistnie.
Jakie są przeciwwskazania do termolezji?
- zmiany zapalne skóry, np. ropnie, uniemożliwiające wprowadzenie igły w odpowiednim miejscu
- ciąża - ze względu na stosowane promieniowanie jonizujące, w przypadku zabiegu pod kontrolą RTG,
- ciężkie stadia choroby, np. zaawansowana niewydolność serca
- niektóre choroby psychiczne
- choroby w stadium ostrym - po udarze mózgu i zawale serca należy odczekać przynajmniej 3 miesiące
- brak świadomej zgody pacjenta
Jakie są zalecenia po zabiegu?
Po zabiegu pacjent proszony jest o 3-4 tygodniowy okres unikania przeciążeń.
W ciągu 1-2 tygodni po zabiegu może występować niewielki dyskomfort w miejscu zabiegu. Nie wymaga to dodatkowych procedur. Większość pacjentów odczuwa poprawą w ciągu 2-4 tygodni po zabiegu. Kontrolna wizyta odbywa się w okresie około 4-6 tygodni od daty zabiegu.
Oceniana jest jego skuteczność i planowane jest dalsze leczenie rehabilitacyjne.
W przypadku wystąpienia (odsłonięcia) innych punktów bólowych, możliwe jest zaplanowanie kolejnych zabiegów. Zdarza się to częściej u pacjentów z licznymi zmianami zwyrodnieniowymi.
Jak długo utrzymują się efekty termolezji?
Pozytywny efekt po jednorazowej terapii utrzymuje się średnio 9-18 miesięcy. W tym czasie dochodzi do regeneracji uszkodzonych podczas zabiegu włókien nerwowych. W przypadku występowania bólu w tym okresie, może to znaczyć, że ból pochodzi z innego miejsca. W razie nawrotu dolegliwości zabieg może być wielokrotnie powtarzany.